İşsizlik ve yatırım dengesizliğine neden olan köyden kente göçü tersine çevirme çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. Teşvikler ve AB hibeleriyle üretime milyonlarca euro destek verildi. Buna karşın kırsal nüfus yıllık yüzde 1,99 azalırken, şehirlerde arttı.
Türkiye'de 1950'li yıllarda başlayan köyden şehirlere göçü, devlet teşvikleri ve AB hibe programlarıyla tersine çevirme çalışmaları hızla devam ediyor. Kentlerde işsizliğin artmasına, nüfus ve yatırım dağılımında dengesizliğe neden olan göçün durdurulması çalışmaları yeni yeni meyvelerini verse de, bu çabaların rakamlara yansımadığı görüldü. Kalkınma Bakanlığı'ndan derlenen verilere göre, 1970'lerde 10,2 milyon olan şehirli nüfusu kırsal kesimde 25,3 milyonla yüksek seviyede seyrederken, 2014 yılına gelindiğinde kentlerde 67,7 milyona ulaştı.
Kırsalda 9,9 milyona geriledi. Böylelikle, 44 yıl önce şehirlerde nüfus yoğunluğu yüzde 28,7'le düşük, köylerde yüzde 71,3'le yüksek oranla seyrederken, 2014'te tam tersine dönerek sırasıyla yüzde 87,2 ve yüzde 12,8 şeklinde değişti. Yine verilere göre, 1980-1985 yılları arasında çok hızlı kentleşme yaşanırken, köylerde nüfusun hızla azaldığı görüldü. Söz konusu 1975-1980 yıllarında yüzde 21,04 olan kentli nüfus artışı, kırsalda yüzde 5,90'da kaldı. Sonraki 1980-1985 arası beş yıllık dönemde şehirlerde nüfus artışı yüzde 44,65'lük oranla en yüksek seviyesine çıkarken, kırsalda yüzde 4,35 düştüğü hesaplandı. Yine 2008 yılına gelindiğinde şehirlerde nüfus artış hızı yıllık yüzde 4 düzeyinde gerçekleşmesine karşın, bu oran kırsalda yüzde 4,24 azalış olarak kendini gösterdi. Köylerde nüfus kaybı, takip eden 2009 yılında yüzde 1,43, 2010'da yüzde 1,41, 2011'de yüzde 1,35, 2012'de yüzde 0,81 azaldı. Yine 2014 yılına gelindiğinde kentli nüfusu yüzde 1,85 artmasına karşın, köylerdeki azalış yüzde 1,99'lük kayıpla kendini gösterdi. Büyükşehir yasası ile de kır ve kentlerde nüfus yapısının değiştiği, böylelikle şehirlerde artışın sürdüğü, köylerde düşüşün devam ettiği belirlendi. Öte yandan hükümetin ve AB'nin aday ülkelere yönelik hibe programları da kırsala dönmeyi teşvik ediyor.
KÖYLERDE NÜFUS ARTIŞI SÜRÜYOR
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Başkanı Ahmet Antalyalı, kırsal kesimin şehirlerle yarışır hale geldiğini belirterek, "Bırakın şehirden kırsala göçmeyi, Avrupa'dan yatırımcılarımız gelip ülkemizde yatırım yapıp, kırsal alana yerleşiyor. Fransa'dan gelip, kırsala yatırıp yaparak yerleşen çok sayıda yatırımcı var. Artık şehirler cazibesini yitirmeye başladı" dedi. Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı (IPARD2) birinci çağrı döneminde ise ayrılan yaklaşık 200 milyon euronun tamamını kullandıklarını açıklayan Antalyalı, bunun için bin 650 proje için sözleşme imzaladıklarını açıkladı. Yeni finansman anlaşmasının da imzalanmasıyla 1 milyar euroyu aşan kaynağın serbest bırakıldığına dikkati çeken Antalyalı, kısa süre içinde yeni çağrı döneminin hazırlıklarına başlayacaklarını ve yeni proje tekliflerini alacaklarını ifade etti. IPARD2'de hibe oranlarında artış olduğuna dikkati çeken Antalyalı, şöyle devam etti: "Yani en fazla yüzde 60'lara kadar hibe vardı, bu oran yüzde 70'lere çıktı. Yeni tedbirleri desteklemeye başladık."
1 MİLYAR EURO KAYNAK SERBEST BIRAKILDI
AB'nin aday ülkelere yönelik hibe programları da devam ediyor. Bu kapsamda IPARD2 birinci çağrı döneminde bin 650 proje için sözleşme imzalandı. Bu projeler için yatırımlara ayrılan kaynak 200 milyon euroyu buluyor. Öte yandan yeni finansman anlaşmasıyla 1 milyar euroyu aşan kaynak da serbest bırakıldı.
TARIM ARAZİLERİNDE PARÇALANMA
Hızlı nüfus artışı
Tarım alanlarının miras yoluyla küçük
parçalara ayrılması
Tarımda makineleşme ile işsizliğin oluşması
Eğitim hizmetleri, altyapı, sağlık
hizmetlerinin yetersizliği
Töre ve terör olayları
İklim ve yer şekillerinin olumsuz etkileri
İş imkanlarının sınırlı olması
Sanayinin kentlerde gelişmiş olması
İŞSİZLİK VE GECEKONDU SAYILARINDA ARTIŞ
Nüfusun ve yatırımların dağılışında
dengesizlik
Kentlerdeki işsizlik oranının artması
Konut sıkıntısı ve gecekondulaşma
Sanayi tesislerinin kent içinde kalması
Çevre sorunları
Trafik, eğitim ve sağlık problemleri
Kültür çatışması
MANDA ETİ DE SÜT DE DESTEK KAPSAMINDA
Kırsal kesimin yatırımcılara önemli fırsatlar sunduğunu vurgulayan Antalyalı, yine IPARD2 kapsamında desteklerin arttığını duyurdu. Antalyalı, sözlerini şöyle sürdürdü: "Manda eti, sütü, yumurta tavukçuluğu, kaz, hindi yetiştiriciliği gibi tedbirler desteklenmeye başlandı. Yenilenebilir enerji sektöründe de ciddi desteklerimiz oluyor, hem kişilere yönelik hem de inşallah bu sene akreditasyonunu tamamlayacağımız altyapı tedbiriyle beraber özellikle belediyelerimize yönelik tedbir uygulayacağız. 1 milyon 200 bin euroya kadar yenilenebilir enerji yatırımlarını hayata geçiriyor olacağız. Makine parklarıyla ilgili yeni bir tedbirimiz var. Özellikle daha fazla katma değer sağlayan, ülke ekonomisine katkı sağlayan ürünlerin üretimine yönelik daha fazla teşvik verme politikamız var." Antalyalı, şehirleşmenin getirdiği sosyal problemlerin çözümünün kırsalda olduğuna dikkati çekerek, "Tekrar geriye dönüş oluyor. 'Hadi gelin köyümüze geri dönelim' diyoruz" çağrısı yaptı.
HİBENİN YÜZDE 70'İ KIRSALA
TKDK Başkanı Ahmet Antalyalı, kurum olarak inşaat, makine, alet, ekipman, kazıda dolgu, çevre yatırımlarıyla ilgili her türlü desteği sağladıklarını ifade etti. İşletmelerin, faal hale geldikten sonra da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının tarımsal desteklerinden yararlanma imkanı olduğunu vurgulayan Antalyalı, işletmelerin beş yıl boyunca faaliyette olmaları gerektiğini, buna yönelik etkin bir takip sistemleri bulunduğunu anlattı. Antalyalı, "Türkiye genelinde 5 yıl içinde 2,3 milyar avro yatırım gerçekleşti, 57 bin kişiye istihdam sağlamış durumdayız. Dolayısıyla bizim verdiğimiz büyüklükte hibe veren ikinci bir kurum yok. 3 milyon avroya varan hibelerimiz var" dedi. Antalya, hibe programlarının, Türkiye'nin kırsal kesiminin yüzde 70'ini kapsayan 42 ilde uygulandığını duyurdu.