Olağanüstü hâl (OHAL) kapsamında çıkarılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile taşeron işçilere kadroya geçme hakkı sağlandı. Taşeronda kadroya geçiş için bugün son gün.Geçmişe dönük hak ve alacaklarından feragat eden işçi kıdem tazminatı alabilecek mi?
Evrensel'den Sendika Uzmanı Onur Bakır'ın haberinin bir bölümünde, taşeronun 'kıdem tazminatı yanar mı?' tereddütlerini şu şekilde değerlendirdi:
Kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona ermesi halinde doğan bir haktır. İşçi, kıdem tazminatına, iş sözleşmesi sona erdiğinde (yasal koşullar da mevcutsa) hak kazanır. Doğmamış bir haktan feragat edilemez. İşçi, iş sözleşmesi devam ederken, kıdem tazminatından feragat edemez. İşçi iş sözleşmesi sürerken kıdem tazminatından vazgeçtiğine, kıdem tazminatı talep etmeyeceğine dair bir feragatname imzalasa bile hukuken geçerli olmaz.
Yargıtay kararlarından örnek vermek gerekirse: “... ‘Bu iş sözleşmesi kendiliğinden sona erecek olup tarafların sürenin sonunda kıdem ve ihbar tazminatı sorumlulukları olmayacaktır’ denilmekte ise de, sözleşmedeki bu hüküm geçersizdir. Zira, hak doğmadan baştan haktan feragat mümkün olmadığına göre…” (Yargıtay 7. H.D., 10.03.2016 tarih, 2015/38318E. ve 2016/5991 K. sayılı karar.)
Bu nedenlerle söz konusu beyan ve feragatnamenin (sulh sözleşmesinin), taşeron işçilerin kıdem tazminatını kapsaması hukuken olanaklı değildir. Kadroya ya da şirkete geçiş, taşeron işçilerin iş sözleşmesini sona erdirmez. İş Yasası’nın 6. maddesi gereği, işçilerin mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birlikte, devralana (kamu kurumu ya da belediye şirketine) geçer. Dolayısıyla işçilerin kıdem tazminatı hakkı, başvuru ya da geçiş sırasında henüz doğmamış olacağından, işçilerin (Taşeronda geçirdikleri süreye ilişkin) kıdem tazminatı haklarından feragat etmiş sayılması mümkün değildir.
Sonuç olarak kadroya ya da şirketlere geçirilen işçilere daha sonra ödenecek kıdem tazminatlarında taşeronda geçen sürelerin de hesaba katılması hukuken zorunludur.
Yine benzer biçimde kullanılmayan yıllık izinler, iş sözleşmesi sona erdiğinde ücrete dönüşür. Yani taşeron işçilerin taşeronda çalışırken hak ettikleri ancak kullanmadıkları yıllık izinleri yanmaz. Bu izinlerin de devredilmiş sayılması gerekir. İşçilerin geçişten sonra yıllık izin süresi hesaplanırken, taşeronda geçirdikleri sürenin de dikkate alınması hem İş Yasası’nın 6. maddesinin hem de 56. maddesinin gereğidir. Aynı durum ihbar süresi ve diğer süreye bağlı haklar bakımından da söz konusudur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu da hemen her açıklamasında, işçilerin mevcut kıdem süreleriyle geçirileceklerini, feragatnamenin işçilerin kıdem tazminatını ve yıllık izin sürelerini etkilemeyeceğini ifade ediyor. Ancak kanaatimizce tedirginliği de kaldırmak adına hazırlanan tebliğde bu durum açıkça yazılabilir.