Kendi isteği ile ayrılarak kıdem tazminatı alabilmenin bir yolu da sağlık sorunları. Belli şartlarda hastalandığı için ayrılanlar haklı fesih ile tazminat alabiliyor.
Kıdem tazminatı alabilmek için öncelikle en az 1 yıldır aynı işyerinde çalışıyor olmak gerekiyor. Ayrıca kendi istek ve kusuru dışında çıkartılmış olmak şartı da aranıyor.
Bunların dışında istifa ederek yani kendi isteği ile ayrılarak tazminat alma yolları da bulunuyor.
Emeklilik, askerlik, kadınlar için evlilik, 15 yıl 3.600 gün gibi imkanlar mevcut. Kendi isteği ile ayrılarak tazminat alabilmenin bir yolu da sağlıkla ilgili.
İş Kanunu'na göre işçi, sözleşmesini sağlık nedenleri ile feshedebilir ve tazminatını alır.
Bu şekilde ayrılan bir işçi diğer prim günü şartlarını da taşıyorsa, işsizlik maaşına da hak kazanır.
Ama her sağlık sorunu tazminata konu olmuyor.
İşçinin çalıştığı yerde yaptığı iş sebebiyle hastalanması gerekiyor.
Ya da işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya hayatının tehlikeye düşmesi şartı aranıyor. İkincisi; işçinin yakından görüştüğü işveren ve birlikte çalıştığı kişilerden bir bulaşıcı hastalık kapma riskinin bulunması da haklı fesihten sayılıyor. Bunun dışındaki sağlık sorunları tazminat kapsamına alınmıyor. Çalışamayacak duruma gelindiğinde zaten malulen emeklilik, geçici ve sürekli iş görmezlik gibi sistemler devreye giriyor. Kanunun tarif ettiği duruma bakıldığında, hamilelik ya da doğum yapmak sebebiyle istifa etmek ya da sözleşmeyi feshetmek maalesef tazminat kazandırmıyor. Fakat siz hamile olduğunuz için işten çıkartılırsanız, burada tazminat hakkınız doğuyor. Üstelik kötü niyet tazminatı da devreye girebiliyor.
Kıdem tazminatı alabilmek için o işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor. 1 yıldan sonraki her ay ya da gün için de ayrı tazminat hesapları yapılıyor.
Tazminattan kesinti yapılamıyor.
Sadece damga vergisi alınıyor.
TACİZ HAKLI FESİHDİR
Kanun sağlık sorunları dışında cinsel tacizi de haklı fesih sebeplerinden sayıyor. İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumun işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa, işveren, işçinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa, işveren, işçiye cinsel tacizde bulunursa çalışan sözleşmesini sonlandırarak tazminatını alabiliyor.
GİYDİRİLMİŞ ÜCRET
Kıdem tazminatı hesabında çıplak brüt ücrete düzenli yapılan ödemeler de ilave ediliyor. Buna giydirilmiş brüt ücret adı veriliyor. Bu ilave ücretler sürekli olarak ödenen, yemek yardımı, kasa tazminatı, yakacak yardımı, eğitim yardımı, unvan tazminatı, çocuk yardımı, temettü, taşıt yardımı, sürekli ödenen primler ve yıpranma tazminatı gibi ödemelerden oluşuyor.
ÖRNEK HESAPLAMA
5 yıl 8 ay ve 10 gün hizmeti olan bir işçinin tazminat hesabı şöyle yapılıyor:
İşçinin brüt ücreti: 2.029,5 lira (asgari ücret)
Düzenli ayni yardımlar: 300 TL
Giydirilmiş brüt ücret: 2.329,5 TL
5 yıllık tazminat: 5X 2.329,5=11.647,5 TL
8 aylık tazminat: 2.329,5/12X8 = 1.553 TL
10 günlük tazminat: 2.329.5/360X10 = 64,70 TL
Toplam tazminat: 13.265,2 TL (Damga vergisi hariç)
TAZMİNATA HACİZ GELİR
Bazı borçlarımdan dolayı maaşıma haciz geldi. İşyerinden ayrılacağım. Tazminat almaya hak kazanırsam tazminatıma haciz konulabilir mi? Eşimin maaşına haciz konulabilir mi?
İşçilerin ücretlerine borçlarından dolayı zaman aman haciz gelebilmektedir. Sanırım siz de bunu yaşıyorsunuz. Öncelikle geçmiş olsun. Ücretlerde haciz kararları ücretin dörtte biri kadar oluyor. Yani ücretin tamamına haciz konulamıyor. Ancak kıdem tazminatı ise farklı. Bazı Yargıtay kararlarında tazminatın ücret olarak kabul edilmediği bunun için de dörtte birine değil borç kadar kısmına yani gerekirse tamamına da haciz konulabiliyor. Bu arada işveren de sizi maaşınıza haciz geldiği için tazminatsız işten çıkartamaz.
Eşinizle ilgili durum ise farklı. Borçların kişiselliği olduğu için sizin borcunuzdan dolayı eşinizin ya da birbaşka yakınınızın maaşına haciz konulamaz.
Ancak eşiniz ya da o yakınınız sizin kefiliniz ise maaşına haciz konulabilir.
EMEKLİLİKTEN SAYILMAZ
Geçtiğimiz yıllarda işten ayrıldığımda 10 ay işsizlik maaşı almıştım. Bu süre için de GSS primlerim yatırıldı. Şimdi emeklilik hesabımı yaparken bu 10 ayı da primlerime ekleyebilir miyim?
Emeklilik hesabı yapılırken tam ödenmiş prim günleri alınmaktadır.
Sizin de söylediğiniz gibi işsizlik maaşı alanların sadece GSS primleri ödeniyor. Yani emeklilikle ilgisi olmayan sağlıkla ilgili primler yatırılıyor. Emeklilikte sayılan primler, uzun vadeli sigorta primleri olan yaşlılık, malullük ve ölüm sigorta primleri işsizlik ödeneği alırken yatmamaktadır.
Dolayısıyla işsizlik ödeneği alınan sürelerin emeklilik açısından faydası bulunmuyor. Bu yüzden 10 aylık süreyi prim gün sayınıza eklemeniz mümkün değil.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
07.04.1974 doğumluyum. 10.09.1998'de sigortam başladı. 3482 günüm var. Ne zaman emekli olurum?
25 yıl 57 yaş ve 5900 prim günü şartlarına tabisiniz. Eğer askerliği sigortadan önce yaptıysanız 16 ay borçlanarak, şartları 56 yaş ve 5825 gün yaparsınız.
01.01.1967 doğumluyum. İlk işe giriş tarihim 01.06.1990. 8350 günüm var?
25 yıl 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarına tabisiniz. Yılınız ve priminiz tamamlanmış. Yaşınızın dolacağı 01.01.2019 tarihinde emekli olursunuz.