Son dönemde sizden işsizlik maaşı konusunda çok soru aldık. İşte işsizlik maaşına hak kazanmak için dikkat etmeniz gerekenler... İşinize dört elle sarılın. Çalıştığınız şirkete değer katın. Üretin. Ama ani bir iş kaybı durumunda, birikiminiz yoksa en önemli finansal desteğiniz işsizlik maaşınız olabilir.
Şu an yürürlükte olan sistemde , işten çıktığınızda yeni bir iş bulana kadar temel ihtiyaçlarınızı karşılayacak oranda devlet işsizlik maaşı bağlıyor. Maaşın kime , hangi şartlarda bağlandığı ise 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun’da detaylı bir şekilde yer almaktadır. İşsizlik maaşı, her çalışanın işsiz kalması halinde güvencesidir. Son dört aylık brüt maaşa göre hesaplanan, 6,8 ve 10 aylık sürelerde kendi imkanlarımız veya İŞKUR tarafından mesleğimize uygun iş bulana kadar geçinmemizi sağlayan ve işsizlik sigortası fonundan karşılanan aylıktır.
Bunların başında asgari ücretle çalışanları yakından ilgilendiren düzenleme geliyor. Torba yasa ile ekim-kasım-aralık aylarında ücretleri 1404 liranın altına düşecek olan tüm çalışanların net ücretleri, 1404 liraya tamamlanacak şekilde ilave geçim indirimi sağlanacak. Torba yasa ile getirilen bir başka önemli düzenleme de işsizlik maaşı ile ilgili. Mevcut durumda işsizlik maaşı ödemesi her ayın sonunda yapılıyor. Torba yasa ile işsiz maaşları artık her ayın beşinde ödenecek. İşsizlik ödeneği değişecek, taşeron işçinin maaşını Maliye Bakanlığı belirleyecek. Meclis’te görüşmeleri süren torba yasa ile çalışma ve sosyal güvenlik alanında da birçok değişiklik geliyor. Torba yasada, taşeron işçileri de yakından ilgilendiren düzenleme bulunuyor. Kamuda çalışan taşeron işçilerin maaşları artık Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek. Bugüne kadar her kamu kurumu kendi sözleşme yapıyor ve işçilerin ücretlerini kendi belirliyordu. Öte yandan, torba yasaya göre terörle mücadele kanununa göre istihdam hakkı bulunanlarda yaş sınırı kalkıyor. Terörle mücadelede yaralanan vazife malulleri ile 15 Temmuz darbe kalkışmasının bastırılması sırasında yaralananlar memur olabilecek. Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde çalışanların alacakları yetki belgesi için yapacakları harcamalar 2020 yılına kadar İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler bu maaştan yararlanabilir.
Buna göre, hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde İŞKUR birimine doğrudan veya elektronik ortamda (www.iskur.gov.tr) başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşuluyla işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır. İşsizlik maaşı nasıl alınır sorusu yüz binlerce vatandaş tarafından en çok merak edilen ve sorgulanan konular arasında yer aldı. İşten çıkartılan vatandaşların mağduriyetlerini karşılamak için başvuracakları işsizlik maaşının kimlere verildiği merak ediliyor. Herhangi bir ekonomik toplumda çalışmak istediği halde iş bulamayan yetişkinlerin bulunması durumuna işsizlik denir. İş bulamayan kimseye ise işsiz denir. Ekonomide genellikle 16 yaş ve üzeri kimseler işsiz grubuna dahil edilirler. 2017 Yılı asgari ücret net 1.404 TL, brüt 1.777 TL oldu. İşsiz olan vatandaşların umudu olan işsizlik maaşı, işsizlik rakamlarının bir hayli yüksek olduğunu düşündüğümüzde talebin çok olduğu bir maaş türüdür. İşsizlik maaşı ve sigortasından yararlanabilmek için; kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak, hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak, Son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak, Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak gerekmektedir. İşsizlik maaşı ülkemizde son yıllarda hayata geçirilen bir uygulama olmakla birlikte belirli şartların yerine gelmesi durumunda ödenmektedir. İşsizlik maaşı alabilmek için 4 temel şartın gerçekleşmesi gerekmektedir. İşsizlik maaşı devletin sigortalı işçiler üzerinden düzenli olarak aldığı primlerin içerisindeki kesintiler ile biriktirilen fondan karşılanan ve belirli bir süre ödenen paraya işsizlik maaşı adı verilir.
İşsizlik maaşı almaya hak kazanabilmeniz için en önemli husus çalışmış olduğunuz işinizden kendi isteğiniz dışında çıkarılmış ve işsiz kalmış olmanız gerekmektedir. Bu koşulu karşılayan her çalışan işsizlik maaşı alabilir. İşsizlik maaşından faydalanacak kişilerin mutlak zorunlulukları da bulunmaktadır. Bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar ile Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişiler, işsizlik sigortasından faydalanabilmektedir. Başvuru süresi de önemli bir ayrıntı olarak göze çarpmakta ve zamanında yapılmayan başvurusu sonrası bu haktan faydalanılamamaktadır. İşsizlik maaşı alabilmek için daha önce çalışılmış olma süreleri de bir diğer önemli kriter olarak göze çarpmaktadır.
MAAŞ SÜRESİ NEDİR? NASIL BELİRLENİR?
İşsizlik maaşını hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içerisindeki sigorta primi belirliyor. Prim günü arttıkça maaş süresi de artıyor. Buna göre; 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süre ile işsizlik ödeneği veriliyor.
HESAPLAMA NASIL YAPILIYOR?
İşsizlik maaşı süresi gibi alınacak maaşın belirlenmesinde de sigorta primleri belirleyici oluyor. İşsizlik maaşı hesaplaması, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olarak yapılıyor. Hesaplanan ödenek miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçmiyor.
İşsizlik maaşının üst limiti, 1.318 liradan 1.421 TL'ye yükseldi. En düşük işsizlik maaşı ise 659 lira iken 710 TL oldu.
2017 İŞSİZLİK MAAŞININ ÜST LİMİTİ
Buna göre, 2017 yılında işsizlik maaşının üst limiti, 1.318 liradan 1.421 TL'ye yükseldi. En düşük işsizlik maaşı ise 659 lira iken 710 TL oldu. Öte yandan zamla birlikte asgari geçim indirimi (AGİ) ücreti de arttı. 2017'de bekar bir çalışana ödenen AGİ tutarı 133 TL oldu. Bilindiği üzere AGİ, brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.
İŞTE 2017 AGİ ÜCRETLERİ
- Bekar: 133 TL - Evli ve eşi çalışmayan: 159 TL - Evi ve eşi çalışmayan 1 çocuklu: 179 TL - Evi ve eşi çalışmayan 2 çocuklu: 199 TL - Evi ve eşi çalışmayan 3 çocuklu: 213 TL - Evi ve eşi çalışmayan 4 çocuklu: 226 TL İşsizlik maaşı nedir, nasıl alınır, kimler alabilir?
İŞKUR'un resmi sitesinde bulunan işsizlik maaşı ile ilgili bilgiler şöyle:
İşsizlik Sigortası İşsizlik sigortasının kapsamı
* 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar, * 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar, İstekleri halinde; * 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar, * Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişiler, işsizlik sigortasının kapsamındadır.
İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları
İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için;
* Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak, * Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak, * Son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak, * Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak, gerekmektedir. İşsizlik sigortasına başvuru Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir. İşsizlik sigortası başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. İşsizlik ödeneğinin süresi
Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
* 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, * 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, * 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği (kanunda yer alan diğer şartları taşınması kaydıyla) verilmektedir. Son 120 günde kesinti sayılmayan haller
Hizmet akitleri 4447/51 inci madde kapsamında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte;
1. Hastalık,
2. Ücretsiz izin,
3. Disiplin cezası
4. Gözaltına alınma,
5. Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
6. Kısmi istihdam,
7. Grev,
8. Lokavt,
9. Genel hayatı etkileyen olaylar,
10. Ekonomik kriz,
11. Doğal afet,
Nedenleriyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde,
son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmamaktadır. İşsizlik sigortası kapsamında sunulan hizmetler İşsizlik ödeneği alanlara İŞKUR tarafından;
§ İşsizlik ödeneği verilmesi,
§ Genel sağlık sigortası primleri ödenmesi,
§ Yeni bir iş bulma,
§ Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi, hizmetleri sağlanmaktadır. İşsizlik ödeneği miktarı Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçememektedir.
(*) Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemeyeceği için İşsizlik Ödenecek Aylık İşsizlik Ödeneği bu şekilde hesaplanmıştır. Asgari ücret 1.647,00 TL olarak alınmıştır.
İşsizlik ödeneğinin ödenmesi
İlk işsizlik ödeneği ödemesi, ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılmaktadır. Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTT şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.
İşsizlik ödeneğinin kesildiği haller İşsizlik ödeneği almakta iken;
§ İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
§ Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde Kurumumuzdan işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
§ İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
§ İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
İşsizlik ödeneğinden yapılan kesintiler
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez. Sağlık hizmetinden yararlanma İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. İşsizlik ödeneği ödenirken, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri yatırıldığı için, emeklilik yönünden dikkate alınmamaktadır.
İşsizlik ödeneği alırken yapılması gerekenler
İşsizlik ödeneği alınan süre içinde; ikamet adresinin değişmesi, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması, yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması, silahaltına alınılması, yurtdışına çıkılması, bir işte çalışmaya başlanması ve mahkeme kararıyla işe iade edilmesi hallerinde durum en yakın İŞKUR birimine 15 gün içinde bildirmelidir Sigortalı işsiz kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.
İşsizlik sigortası prim miktarı
İşsizlik sigortası primi, sigortalının prime esas aylık brüt kazançların üzerinden hesaplanan % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payından oluşmaktadır. İsteğe bağlı işsizlik sigortası primini ödeyenlerden ise % 1 sigortalı ve % 2 işveren payı alınmaktadır.