A- Tütün İkramiyesi
Tütün ikramiyesi kavramı çok hoş bir kavram olmamakla birlikte şuan itibariyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ödemenin isminin mutlaka değiştirilmesi gerekmektedir. 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunla kişileri tütün ve tütün malullerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirler alınmaya çalışılırken tütün ikramiyesinden bahsetmenin doğru olmadığını düşünüyoruz.
I- Kimlere Tütün İkramiyesi (Ek Ödeme) Yapılır?
5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanununun Ek 79 uncu maddesine göre tütün ikramiyesi; Bu Kanunun 56 ncı maddesi ile mülga 45 inci ve 64 üncü maddeleri, 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesi, 2330 sayılı Kanun veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre harp veya vazife malullüğü aylığı üzerinden aylık bağlananlara, bu madde uyarınca ek ödeme verilir.
Hak sahiplerine, yukarıda yazılı durumlar sebebiyle, sosyal güvenlik kurumlarınca aylık bağlanmasına esas olan tarihten geçerli olmak üzere müracaat tarihini izleyen yılın en geç ilk üç ayı içinde T.C. Emekli Sandığı tarafından ek ödeme yapılır. Ay farkları yıllık miktarın onikiye bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Hak sahiplerine, yukarıda yazılı durumlar sebebiyle, Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanmasına esas olan tarihten geçerli olmak üzere müracaat tarihini izleyen yılın en geç ilk üç ayı içinde ek ödeme yapılır. Ay farkları yıllık miktarın on ikiye bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Her yıl ödenecek miktar, malûllük derecelerine göre aşağıdaki yazılı göstergelerin ödemenin yapılması gereken yılın ilk dönemindeki Devlet memuru aylıklarına uygulanacak katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutardır.
Malûllük Derecesi - Göstergeler
1 40 000
2 36 000
3 31 000
4 28 000
5 25 000
6 22 000
Yukarıda belirtilen hükümlere göre aylık bağlanmasını gerektiren olaylar sebebiyle hayatını kaybedenlerin dul ve yetimleri, birinci derece malullere uygulanan gösterge üzerinden; aynı sebeplerle malullük aylığı almakta iken ölenlerin dul ve yetimleri ise malullerin hayatta iken maluliyet derecelerine göre yararlandıkları gösterge üzerinden ve sosyal güvenlik kanunlarına göre dul ve yetim aylığı aldıkları süre ile sınırlı olarak ek ödemeden yararlanır.
Dul ve yetim sayısının bir kişiden fazla olması hâlinde, verilecek ek ödeme hak sahipleri arasında eşit olarak paylaştırılır.Buna göre; 2017 yılında bu kapsamda olan yaklaşık 38.000 kişiye ödeme yapılacaktır.
2017 yılında malûliyet derecelerine göre ödenecek tutarlar aşağıda belirtilmiştir:
1. Derece Malüllere : 3.842 TL
2. Derece Malüllere : 3.458 TL
3. Derece Malüllere : 2.978 TL
4. Derece Malüllere : 2.690 TL
5. Derece Malüllere : 2.401 TL
6. Derece Malüllere : 2.113 TL
Geçmiş yıllardaki ödeme günlerine bakarak 2017 yılında ödenmesi gereken ek ödemeleri (tütün ikramiyeleri), aylık almakta oldukları banka şubesindeki hesaplarından veya PTT Merkezlerinden 26.01.2017 tarihinden itibaren ödenmeye başlamıştır.
Harp veya vazife malûlü olanlara hayatta bulundukları sürece ödeme yapılır. Ancak, ölen malûlün son yıldaki pay tutarının beş katı, bir defaya mahsus olmak şartıyla kendisinden dul ve yetim aylığı bağlanacaklara eşit miktarda paylaştırılmak suretiyle yardım olarak ödenir.
Emekli Sandığı Yönetim Kurulunun 31.05.1995 tarihli ve 844 sayılı kararı ile ister olağanüstü yönetim usullerinin uygulandığı sırada, ister olağanüstü yönetim usullerinin uygulanmadığı zamanlarda fıkrada sayılan görevlerin yapılması sırasında meydana gelecek vazife maluliyeti veya ölüm hallerinde tütün beyiyesi ödenmesi gerektiği karara bağlanmıştır.
Güvenlik ve asayişin sağlanmasında Türk Silahlı Kuvvetleri ile birlikte veya ayrı olarak görevlendirilen Emniyet Mensupları (MİT personeli dahil) gerek güvenlik ve asayişin sağlanması ile ilgili görev yaptığı esnada (Trafik polisinin trafik düzenini sağlarken trafik kazası geçirmesi, karakol polisinin suçluyu yakalaması esnasında suçlu tarafından yaralanması veya ölmesi gibi) gerekse herhangi bir terör eylemi sonucunda sakatlananların kendilerine, ölenlerin ise dul ve yetimlerine vazife malullüğü aylığı bağlanması halinde 3480 sayılı Kanuna göre tütün ikramiyesi ödenmesi gerekmektedir.
Hak sahiplerine malullük derecelerine göre tespit edilen göstergelerin aylık bağlanmasına esas alınan tarihten geçerli olmak üzere, müracaat tarihini takip eden mali yılbaşının (Ocak ayında) yürürlüğe girecek katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın bir kişiye tamamı, birden çok kişi ise, eşit olarak paylaştırılarak yılın ilk üç ayında ödenmek üzere tahakkuk ettirilecektir.
Her yıl için aylığa müstahak olunan ay adedi kadar, yıllık toplam istihkakın (her ay için 1/12’si) oranda ödeme yapılacaktır. Aylık alınan sürece ödeme yapılacaktır.
Yıl içinde ölenlerin müstahak oldukları (1/12 oranına göre) yıllık ödemenin aylara isabet eden tutarı, takip eden yılın ilk üç ayında kanuni varislerine ödenmek üzere tahakkuka alınacaktır. Harp veya vazife malullerine hayatta bulundukları sürece bu yardım yapılacak, ölümlerinde dul yetim aylığı bağlanacaklara bir defaya mahsus toplu ödeme verilecektir.
Bu da malulün son yılda aldığı (Örneğin 2011 yılında ölen için 2010 yılı için ödenen) ikramiyesinin (5) katının, aylık bağlanan dul ve yetimlerine eşit olarak bir defa için ödenmesidir. Bu fıkra gereğince ödenmesi gereken ikramiyeler de takip eden yılın ilk üç ayında tediye edilmek üzere tahakkuk ettirilecektir.
Bu ikramiye ölenin ölüm tarihinde aylık bağlanan (aylığa müstahak) dul ve yetimlerine ödeneceğinden sonradan dul kalan veya malul olan dul ve yetimlerine ödenmesi mümkün değildir.
II- Tütün İkramiyesi Müracaatı Nasıl Yapılır?
Bu ödemeler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yılda bir kez olmak üzere, herhangi bir müracaat şartı aranmaksızın her yılın ilk üç ayı içerisinde hak sahiplerinin hesaplarına aktarılır.
III- Tütün İkramiyesi Almakta İken Aylıkları Kesilen Kişilerin Hakları Ne Olur?
Tütün ikramiyesi almakta iken evlenme, göreve girme, yaş haddi, mezuniyet vb. nedenlerle aylıkları kesilen kişilerin hak ettikleri ay sayısı kadar olan istihkakları kendilerine ödenir. Vefat nedeniyle aylıkları kesilen kişilerin hak ettikleri ay kadar olan istihkakları varislerine bildirilir.
B- Eğitim, Öğretim Yardımı
I- Kimlere Eğitim, Öğretim Yardımı Yapılır?
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun ek 79 uncu maddesine göre, harp malulleri ile şehitlerin yaş sınırlarını aşmamış çocuklarına (ilköğretim öğrencileri için 18 yaşına, ortaöğretim 20 yaşına, yükseköğretimde 25 yaşına kadar ); ilköğretim öğrencileri için (1250), lise öğrencileri için (1875) ve yüksek öğrenim öğrencileri için (2500) gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar her ay eğitim ve öğretim yardımı yapılır. Bu tutarlar ise; ilköğretim öğrencileri için: 1.540,59 TL, lise öğrencileri için: 2.310,89 TL, yüksekokul için: 3.081,18 TL'dir.
II- Eğitim, Öğretim Yardımı Nasıl Ödenir?
Bu yardımlar 1 Eylül - 31 Aralık tarihleri arasında yılda bir kez olmak üzere ve ilgili eğitim öğretim yılında öğrenci olduklarını gösterir belge ile müracaat edenlere, talepte bulunduğu yılın Eylül ayında geçerli olan memur aylık katsayısına göre hesap edilerek başvurularını izleyen ay içinde toptan ödenir.
Bu maddeye göre yapılan ödemeler herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi olmayıp, faturası karşılığında, Hazineden tahsil edilir.
III- Nereye, Nasıl Başvurulur?
Bu haktan yararlanmak isteyenlerin, öğrenim durum belgeleriyle birlikte, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına başvurmaları gerekir. Öğrenim yardımı, iki yıl üst üste sınıfta kalanlara verilmez.
IV- İstenen Belgeler Nelerdir?
1- Dilekçe
2- Öğrenci Belgesi gereklidir.
V- Banka değişikliği için istenen belgeler nelerdir?
1- Dilekçe
C- Faizsiz Konut ve TOKİ Hak Sahipliği Belgesi
I- Kimler Yararlanır?
Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki görevler nedeniyle, malul duruma düşerek aylık bağlananlarla bunlardan ölenlerin dul kalan eşi, eşi hayatta değilse veya evlenmiş ise çocuklarına; konut sahibi yapılmak amacıyla, Toplu Konut Fonundan, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Yüksek Kurulunca tayin edilecek esaslara göre ve faizsiz olarak konut kredisi verilir. Bununla ilgili olarak, 21 Ekim 1991 tarihli ve 20998 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Toplu Konut Fonundan Şehit Ailelerine, Maluller ile Dul ve Yetimlerine Açılan Faizsiz Konut Kredisi Yönetmeliği yayımlanmıştır.
Yönetmelik hükümlerine göre, Sosyal Güvenlik Kurumundan aylık bağlanan ve Faizsiz Konut Kredisi için Hak Sahipliği Belgesi alanlar bu haktan yararlanabilmektedir.
II- Kredi Başvurusu Nasıl Yapılır?
Bu krediden yararlanabilmek için, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınacak hak sahibi olduğuna dair belge ile T.C. Ziraat Bankasına başvurulması gerekmektedir.
III- Kredi İçin Başvurulan Konutun Özellikleri Nasıl Olmalıdır?
Bu krediden yararlanılarak edinilecek konutlar için, herhangi bir kısıtlama bulunmamakta, sadece tapunun en fazla bir yıl önce alınmış olması yeterli olmaktadır. Bu kredi ile istenilen yörede ve istenilen büyüklükte konut edinmek mümkündür.
IV- Kredi Miktarı Ne Kadardır?
Kredi miktarı her yıl Türkiye İstatistik Kurumu’nca Türkiye geneli için ilan edilen yıllık fiyat artış oranı kadar artırılır.
V- Kredinin Geri Ödemesi ve Vadesi Nasıldır?
Kredinin geri ödemesi, hak sahibinin her türlü tazminatlar dahil olmak üzere almakta olduğu maaşının ¼ 'ü tutarındaki miktarın, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca kesilmesi suretiyle yapılır. Kredinin vadesi borcun tamamen ödendiği zamandır. Krediye faiz uygulanmaz. Ancak, kredinin ilk açılışında bir defaya mahsus olmak üzere hak sahibinden kredinin %2 si oranında masraf alınır.
Konu hakkında www.toki.gov.tr adresinden gerekli bilgi edinilebilir.
D- Serbest Seyahat Kartı
I- Kimler Faydalanabilir?
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki görevler nedeniyle malul duruma düşerek aylık bağlananlarla, bunlardan ölenlerin dul ve yetimlerine ücretsiz seyahat etme hakkı tanınmıştır.
1) Kendileri;
- Terörle mücadelede yaralanan veya sakatlananlar,
- 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre asayiş ve güvenliğin sağlanmasında görevli iken yaralanan veya sakatlananlar;
2) Eşleri;
- Bu kapsama girenlerin eşleri,
- Aylık almakta iken vefat edenlerin aylık bağlanan dul eşleri,
3) Yetimleri;
- Şehit olan anne ve babalarından yetim aylığı aldıkları müddetçe, sosyal güvenlik kuruluşlarından yetim aylığı dışında aylık veya gelir almayan ve bu kuruluşlara tâbi olarak çalışmayan çocukları,
- Şehitlerin anne ve babaları,
4) Terörle mücadele kapsamında sakatlanan er ve erbaşlar Terörle mücadele kapsamındaki olaylar nedeniyle sakatlanan er ve erbaşların kendileri ile ölenin dul kalan eşleri ve çalışmayan aylık almayan kız çocukları, çalışarak hayatını kazanamayacak derecede malul ve muhtaç erkek çocukları, reşit olmayan çocukları ile ana ve babaları faydalanabilir.
II- Nereye, Nasıl Başvurulur?
Bu kart Sosyal Güvenlik Kurumunca verilir. Hak sahiplerine maaş bağlanmasını müteakip ücretsiz seyahat kartı ulaşmamışsa dilekçe ve iki adet fotoğrafla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına müracaat etmeleri gerekmektedir.