İnsan üzerinde baskı oluşturan her türlü fiziksel ve psikolojik faktör stres olarak nitelendiriliyor. Bu faktörler; ısı, ışık ve hava değişimi ya da iklimsel değişimler olabileceği gibi evlenme, boşanma, işten atılma, iflas etme ya da daha küçük çaplı stresörler de olabiliyor. İşyerinde stres yaratan nedenler ise farklılıklar gösteriyor.
Stres tepkisi çok doğal bir korku reaksiyonu. İnsanlar bu reaksiyon sayesinde binlerce yıldır dünya üzerinde yaşamını sürdürüyor. Bu anlamda gerekli olmasına karşın stres artışında insanlar tükenmeye ve farklı belirtiler göstermeye başlıyor.Stres belirtileri farklı biçimlerde görülebiliyor. Fiziksel belirtiler; gerginlik, bedensel yakınmalar, gerilim türü baş ağrıları, yoğun kalp çarpıntıları şeklinde olurken, psikolojik belirtiler ise çatışmacı tutumlar, tahammülün azalması, toleransın düşmesi, uyku ve iştah bozuklukları gibi durumlarla ortaya çıkıyor.
STRES KİLOYU, KİLO STRESİ ARTIRIYOR Özellikle iştah değişimlerinin stresle yakın ilişki içinde olduğunu belirten uzmanlara göre, birçok kişi farkında olmadan strese bağlı iştah değişiklikleri nedeniyle kilo alıyor. Ve alınan kilolar stresi daha fezla artırıyor.
STRES OLMAZSA OLMAZ Stresin insanlar için iş yapmada gerekli bir etken olduğuna vurgu yapan uzmanlar, uygun miktarda stresin, insanların hedef oluşturmalarında, belirledikleri hedefler doğrultusunda yönlenmede etkili olduğu konusunda hemfikir. Stres düzeyinin düşük olması ise çalışanların harekete geçmesini engelliyor. Bu nedenle stresin hiç olmaması beklenmemeli. Yine uzmanların tespitine göre işyerinde stresin nedenlerini şöyle sıralamak mümkün:
- Uzun çalışma saatleri. - Vardiyalı çalışma. - Çalışma mekanının ergonomik olmaması. - İşyerindeki ısı ve ışık düzeninin uygun olmaması. - Çalışanlar arasındaki iletişim sorunları. - Çalışma ortamında destek ve dayanışma ortamının bulunmaması. - Yoğun rekabet ortamı. - Rol ve sorumlulukların belirgin olmaması. - İş tatmininin düşük olması.
İŞ STRESİNİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPILMALI? Gününüzü planlayın: Planlı olmak bizi iki şeyden korur; birincisi yapacağımız işleri kafamızda toparlayarak bizi önemli ölçüde rahatlatır, ikincisi ise yapılacak işlerden arta kalan zamanlarda bizim daha rahat dinlenmemize yardımcı olur. Ayrıca çalışma ve dinlenme zamanlarını bize hatırlatması yönünden de faydalı. Plansızlığın karşıtı, acelecilik, işlerin yetişmemesi durumunu da beraberinde getirir. Özellikle zaman baskısının daha çok hissedildiği bankacılık ve medya çalışanları için planlama hayati önem taşır. Planlama bizi belirsizlikten koruyarak amaçlarımızı gerçekleştirmemize yardımcı olur
Fazla sorumluluk almayın: Çok fazla sorumluluk taşımak, stresi arttıran nedenlerin başında gelir. Diğer bir neden kendine güven duygusu. Kendine güveni olması kişinin stresle daha kolay baş etmesine katkı sağlar. Yapılacak işlerin çokluğu, dinlenecek zamanın olmaması da stresi artırır.
Gevşemeyi unutmayın: Uzun süre strese maruz kalan kişinin bedeni gergin hale gelir. Yani vücut ve beyin sürekli alarm durumunda olur. Bu durumda bedende bazı sorunlar, kas ve eklem ağrıları baş göstermeye başlar. Stres reaksiyonunda artan adrenalini azaltmak için, vücudu gevşetme egzersizleri faydalı. Gevşeme halinde vücut daha az enerji harcar ve dinlenme pozisyonuna gelir. Bu amaçla gevşeme egzersizlerinin fobilerin tedavisinde (özellikle uçuş fobisinin), sınav kaygısı ve stres yönetimi konularında kullanılır. Stresten kaçmak mümkün değil. Stres modern çağın bir gerçeği, kaçmak yerine çözüm yolları aramak faydalı.
Sağlıklı iletişim kurma yollarını öğrenin: Sağlıklı iletişim kurma ve destek alabilmek stresle mücadelede işimizi kolaylaştırır. Sağlıklı bir aile yaşamı, iyi bir evlilik ilişkisi kişinin hayatını rahatlatır. Türkiye'de bu konuda kadınların erkeklere oranla daha başarılı oldukları görülür. Kadınlar daha korumacı yetiştirildikleri için strese daha dayanıksız görülürken; sorunlarını çevreleri ile daha kolay paylaşır olmaları önemli avantajlar sağlar.
Hobiler edinin: Hobilerin amacı kişiyi iş dışında bir oyun dünyasında rahatlatmak. Hobiler kişiyi rahatlatır. Hatta bazıları hobilerini iş haline bile dönüştürebilir. Hobi edinmekteki amaç yapılan işten keyif almak. Bu nedenle hobiyi mücadele haline getirmemek gerekir. Öyle ki bazı kişiler hobilerinde bile bir yarış haline girer, diğer kişiler ile sürekli rekabet eder, sonucunda da bir türlü gevşeyemez. Bazı babaların çocuklarıyla oyun oynarken bile hep kazanmaya çalıştıklarını görürüz.