Soru
Sayın Yetkili;
1-devlet memuru olarak görev yapmaktayım. Kurumumca İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine gönderildim ve Aralık 2013 sınavında C sınıfı, Şubat 2014 sınavında A sınıfı İş güvenliği uzmanlığı sınavlarını kazandım.
2-6331 sayılı Kanun uyarınca değişik birimlerde iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmelerimiz yapıldı.
3-02.08.2013 tarih ve 28726 sayılı RG'de yayımlanan "Bazı kanun ve kanun Hükmünde kararnamelerde Değişiklik yapılmasına dair Kanun" un 56. maddesinde "4857 sayılı İş kanununun mülga 81. maddesi kapsamında çalışanlar hariç, kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için, 6331 saylı kanunun 6. maddesinin (İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu) yürürlüğe girme süresi 01.07.2016 tarihine ötelenmiştir.
4-Bakanlık İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu 01.07.2016 tarihine ertelenmesi sebebiyle ücret ödemeyeceği yönünde görüş bayan etmekte ücretimizi ödememektedir.
NETİCE: Bakanlığın görüşü doğru mu? Biz gerçekten fiilen yaptığımız bu işin ücretini alamayacak mıyız?
Cevap
1982 Anayasasının "II. Zorla çalıştırma yasağı" başlıklı 18 inci maddesinde "Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.
Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz."hükmü amirdir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı" başlıklı değişik 28 inci maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler,"hükmü yer almaktadır.
Devlet memurlarının özel kanunlarda belirtilen görevler ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı kapsamı dışında tutulmuştur.
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun "İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları" başlıklı 8 inci maddesinde "(7) Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz.
(8) Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz." hükmü yer almaktadır.
6331 sayılı Kanunun 6495sayılı Kanunun 56 ncı maddesi ile değişik "Yürürlük" başlıklı 38 inci maddesinde "(1) Bu Kanunun;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/56 md.) 6 ve 7 nci maddeleri;
1) 4857 sayılı İş Kanununun mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/7/2016 tarihinde,
2) 50'den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/1/2014 tarihinde,
3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
yürürlüğe girer."hükmü yer almaktadır.
Söz konusu hüküm uyarınca 6331 sayılı Kanunun 8 inci maddesi Kanunun yayımlandığı tarih olan 30/06/2012 tarihinden 6 ay sonra yani 31/12/2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Halen yürürlüktedir.
Söz konusu hüküm uyarınca;
1-6331 sayılı Kanunun 56 maddesi uyarınca anılan Kanunun 8 inci maddesi 31/12/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Halen yürürlüktedir.
2-Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilebilmektedir.
3-Diğer mevzuatta yer alan çalıştırılmama kısıtlamaları uygulanmamaktadır. Çalıştırılacak kişilere maddede belirtilen ücret verilmesi ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı kapsamı dışındadır.
4-Kamu görevlileri normal mesaileri dışında iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmeleri halinde fazladan ifa ettikleri her 1 saat için 01/10/2014 tarihi itibariyle (200*0,076998=15,39) ücret ödenmektedirler.
Kamu çalışanına aylık maksimum (200*80)*0,076998=1231,96TL'dir.
Bu ücretlerden yalnız damga vergisi binde 7.59 oranında damga vergisi kesilmektedir.
Burada şu hususu gözden kaçırmamak lazımdır. Aylık 80 saat çalıma demek haftalık 20 saat çalışma demektir. Normal 40 saatlik çalışmanın üzerine birde 20 saat çalışma yapmak çok yorucu bazen imkansız olabilir. Bu maksimum çalışmadır.
5-Son değişiklik uyarınca iş güvenliği uzmanı görevlendirmek zorunda olmayan kamu kurumlarının, iş güvenliği uzmanı görevlendirmelerine engel olmadığı, isterlerse 6331 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca görevlendirebilecekleri görevlendirmeleri halinde de ücret ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Yasal hakkınızı yargı yolu alabileceğiniz değerlendirilmektedir. Yargı kararları hakkında peşin hüküm söylenemez karar mahkemelerindir.